Як патрапіць у профільны клас? Якія прадметы можна выбраць як профільныя? Каму адмовяць у прыёме? На гэтыя і іншыя пытанні на прамой лініі ў «Камсамолцы» адказвалі прадстаўнікі Міністэрства адукацыі і Нацыянальнага інстытута адукацыі: намеснік начальніка ўпраўлення агульнай сярэдняй адукацыі Міністэрства адукацыі Ірына Каржова, загадчыца лабараторыі сацыякультурнай адукацыі НДА, кандыдат гістарычных навук Алена Мох і загадчыца лабараторыі матэматычнай і прыродазнаўчай адукацыі НІА, кандыдат педагагічных навук Наталля Касцюковіч.
- Скажыце, для чаго вяртаюць профільныя класы?
- З 2008 года, калі мы перайшлі з 12-гадовага на 11-гадовы тэрмін навучання, усе прадметы ў сярэдніх школах вывучаюцца на базавым узроўні, а на падвышаным узроўні толькі на факультатывах. Як паказала практыка, гэты досвед не зусім сябе апраўдаў. Аналіз вынікаў ЦТ, маніторынг якасці ведаў паказаў, што нешта трэба мяняць. Мы гэта прызнаем. У сувязі з гэтым з 1 верасня ў сярэдніх школах у 10-х класах уводзіцца профільнае навучанне.
- Гэта значыць, вяртаюцца профільныя школы?
- Не, мы ні да чаго не вяртаемся. Мы распрацавалі зусім новую мадэль профільнага навучання. Цяпер вучні 10 - 11-х класаў гімназій і ліцэяў маюць магчымасць вучыцца ў класах па напрамках: фізіка-матэматычны, хіміка-біялагічны, грамадазнаўчы і гуманітарны. Гэта значыць гэтыя напрамкі і прадметы, якія вывучаюцца на павышаным узроўні, дакладна зафіксаваны.
Мы зараз ідзем іншым шляхам. Мы разумеем, што профільнае навучанне - гэта магчымасць падрыхтавацца да паступлення ў ВНУ. І навучэнец павінен мець магчымасць вывучаць на падвышаным узроўні менавіта тыя прадметы, якія яму неабходны. Таму пералік прадметаў, якія малады чалавек зможа выбраць, дастаткова вялікі - практычна ўсе навучальныя прадметы навучальнага плана. Відавочна, што немагчыма ў кожнай школе задаволіць запыты ўсіх навучэнцаў класа па розных прычынах - не хопіць гадзін навучальнага плана, магчыма, у школе няма кваліфікаваных кадраў менавіта па гэтым прадмеце, каб выкладаць яго на павышаным узроўні, магчыма, няма матэрыяльнай базы, каб забяспечыць выкананне практычнай часткі вучэбнай праграмы. Таму мясцовыя органы ўлады, упраўленні адукацыі павінны, вывучыўшы запатрабаванні выпускнікоў 9-х класаў, прапанаваць ім школы, у якіх яны змогуць вывучаць абраныя прадметы на падвышаным узроўні. Больш за тое, мы захоўваем базавыя класы. Дзесяцікласнік можа працягваць навучанне ў базавым класе, пры гэтым паглыбляць свае веды па прадмеце на факультатыўных занятках. Усё будзе максімальна дэмакратычна і без ломкі.
- Ці будзе паступова профільнае навучанне ахопліваць 9-е, 8-е, 7-е класы і гэтак далей?
- Профільнае навучанне - гэта трэцяя ступень агульнай сярэдняй адукацыі - 10-я і 11-я класы. Другая прыступка (5 - 9-е класы) - дапрофільная падрыхтоўка. Мы павінны дапамагчы зарыентавацца школьнікам на гэтай прыступцы.
Чым адрозніваецца ПРОФІЛЬНАЯ ШКОЛА І ГІМНАЗІЯ?
- Скажыце, калі ласка, праграма і колькасць гадзін па профільным прадмеце ў звычайнай сярэдняй школе будуць такімі ж, як і ў гімназіі, па гэтым прадмеце?
- Абсалютна аднолькавымі.
- У нашай школе чатыры 9-х класа ў паралелі. І адчыняецца толькі адзін 10-й профільны клас. Жадаючых патрапіць у яго - больш за 50 чалавек.
- Вашых дзяцей пыталіся, якія прадметы яны хацелі б вывучаць на павышаным узроўні?
- Так, было анкетаванне.
- Ці ўлічылі вашыя патрэбы?
- Улічылі, акрамя таго, што жадаючых патрапіць у профільны клас будзе амаль у два разы больш. Клас будзе фізіка-матэматычным. Тым, хто не ўвайшоў у трыццатку найлепшых, прапануюць месцы ў іншых школах горада. Але дзеці не жадаюць сыходзіць. Мы ўсе згодны працягнуць навучанне ў фізіка-матэматычным класе. Патрабаванні конкурснага прыёму мы ведаем.
- Адміністрацыя школы сумесна з аддзелам адукацыі, спорту і турызму павінны знайсці магчымасць, каб задаволіць вашыя запыты. Тым больш што кадры ў школе ёсць, бо адзін фізіка-матэматычны клас адчыняецца.
- Я мама вучня 3-га класа. На наступны год нам трэба выбіраць - паступаць у гімназію ці застацца ў школе. Ці будзе профільнае навучанне раўнацэннай альтэрнатывай гімназіям?
- З 5-га па 9-ы клас усе гімназіі навучаюцца па аднолькавым навучальным плане. І толькі па двух прадметах - матэматыцы і замежнай мове - навучальныя планы гімназій адрозніваюцца ад навучальных планаў сярэдняй школы. Калі ваш сын скончыць 9-ы клас, толькі тады вас закране профільнае навучанне, якое будзе ў 10 - 11-х класах. З наступнага навучальнага года ў гэтых класах у гімназіях, ліцэях і сярэдніх школах могуць быць аднолькавыя профільныя прадметы, мы не абмяжоўваем вучняў у выбары прадметаў. Але ў канкрэтнай школе павінны быць створаны ўмовы для выкладання канкрэтных прадметаў на павышаным узроўні. І навучальныя праграмы па профільных прадметах усюды аднолькавыя. Так што вам вырашаць, дзе працягнуць навучанне пасля 5-га класа - у школе ці гімназіі.
- Дачка скончыла 9-ы клас. Яна хоча ў фізіка-матэматычны профільны клас. Але па матэматыцы ў яе 7 балаў, а па фізіцы 6. І нам сказалі, што з такімі адзнакамі яе не могуць узяць у гэты клас.
— Сапраўды, па профільных прадметах гадавыя ацэнкі не павінны быць ніжэйшыя за 7 балаў, а сярэдні бал пасведчання за 9-ы клас — не ніжэйшы за 6 балаў. Хвалявацца не трэба, ваша дачка мае магчымасць працягнуць вучобу ў базавым класе і наведваць факультатывы па матэматыцы і фізіцы, каб паглыбляць свае веды.
- І адной сямёркі па матэматыцы недастаткова? Трэба абавязкова два прадметы выбіраць?
- Так, профільных прадмета павінна быць два, такія правілы. Да таго ж, магчыма, не хопіць і сямёрак. Яны толькі як неабходны мінімум. Калі рабят з больш высокімі баламі прыйдзе больш, то і тыя, у каго будзе толькі 7 балаў, не паступяць у гэты профільны клас.
- Ці будуць выдадзены спецыяльныя падручнікі для профільных класаў?
- Выданне падручнікаў плануецца да навучальнага 2016/2017 года. Сёння мы рыхтуем пералік падручнікаў, якія можна выкарыстоўваць як у базавых, так і ў профільных класах. Дадатковы матэрыял будзе размешчаны на Нацыянальным адукацыйным партале.
- Ці будуць настаўнікам даплачваць за працу ў профільных класах?
- На вывучэнне навучальных прадметаў на павышаным узроўні прадугледжана большая колькасць гадзін у тыдзень у параўнанні з базавым узроўнем. Як вынік, навучальная нагрузка настаўніка большая, а заробак настаўніка залежыць ад вучэбнай нагрузкі. Ну і, вядома, магчымы даплаты за кошт прэмій.
- А ці гатовы настаўнікі да працы ў профільных класах?
- У нас дастаткова вялікая колькасць настаўнікаў з першай і вышэйшай катэгорыяй. Гэта сведчыць аб іх узроўні падрыхтоўкі. Кадравы патэнцыял ёсць. Але настаўнікаў трэба падрыхтаваць да працы ў новых умовах. Улетку ў Акадэміі паслядыпломнай адукацыі будуць праходзіць семінары, арганізаваны курсы для выкладчыкаў. Курсы і семінары будуць арганізаваны на базе абласных і Мінскага гарадскога інстытутаў адукацыі. Акрамя таго, у дапамогу настаўніку падрыхтаваны інструктыўна-метадычныя пісьмы па ўсіх прадметах, каляндарна-тэматычнае планаванне. Усе гэтыя матэрыялы ў чэрвені-ліпені будуць размешчаны на партале Міністэрства адукацыі, Нацыянальным адукацыйным партале.
У ПРОФІЛЬНЫМ КЛАСЕ ПРАДМЕТ БУДЗЕ ВЫВУЧАЦЦА ГЛУБЖЫ
- Мая дачка перайшла ўжо ў 7-ы клас гімназіі. На бацькоўскім зборы нам сказалі, што наш клас падзеляць на два профіля - фізіка-матэматычны і лінгвістычны. Я хацела б даведацца, мы з дачкой можам абраць профіль па ўласным жаданні?
- Вы пераходзіце ў 7-ы клас, пра якія профілі можа ісці гаворка? Профілі будуць толькі з 10-га класа. Цяпер пры працягу навучання ў 10-м класе гэтай жа гімназіі конкурсны адбор не прадугледжаны.
- Калі дачка выбера лінгвістычны профіль, колькі замежных моў яна будзе вывучаць?
- Адна замежная мова з'яўляецца абавязковай.
- Цяпер у яе 5 урокаў англійскай мовы ў тыдзень. Будзе больш урокаў?
- Не, у яе застанецца 5 гадзін замежнага ў тыдзень, але гэта больш, чым у базавым класе, дзе толькі 3 гадзіны на тыдзень.
- А што тады з матэматыкай?
- Калі ў 10-м класе матэматыка будзе ў якасці профільнага прадмета, то ў рабят будзе 6 урокаў у тыдзень. Калі яна будзе вывучацца на базавым узроўні - толькі 4 урокі. Вы будзеце мець магчымасць выбару. Галоўнае, каб школа змагла яго задаволіць. Неабходна, каб супалі гэтыя дзве ўмовы.
- Зразумела. А калі нашых дзяцей падзеляць, яны будуць вучыцца ўжо ў розных класах?
- Тут можа быць некалькі варыянтаў. Можа быць фармаванне розных профільных груп у адным класе, магчыма, усе дзеці класа будуць вывучаць аднолькавыя прадметы на падвышаным узроўні, можа быць, што ў адным класе адны дзеці вывучаюць прадметы на падвышаным узроўні, іншыя на базавым. Усё вырашае кіраўнік установы адукацыі ў залежнасці ад таго, якія педагагічныя кадры ў яго ёсць, ці дазваляе матэрыяльная база і якія запыты будучых 10-класнікаў.
- Чым будзе адрознівацца выкладанне, да прыкладу, матэматыкі ў профільным класе ад базавага?
- Ёсць матэрыял, які вывучаецца толькі на падвышаным узроўні. На базавым узроўні разглядаюцца, напрыклад, не ўсе метады рашэння задач. Па гісторыі Беларусі і сусветнай гісторыі ў профільных класах юнакі і дзяўчаты будуць вучыцца не толькі працаваць з датамі і картамі, але і таму, што дае магчымасць правільна навучыць выкладаць свае думкі, - праектная дзейнасць, эсэ, выступленні.
У профільных класах можна вывучаць не толькі прадметы на павышаным узроўні, але і наведваць факультатыўныя заняткі прафесійнай накіраванасці для арыентацыі на атрыманне педагагічных, ваенных і іншых спецыяльнасцей. У гэтым выпадку навучальныя заняткі будуць арганізаваны ў рэжыме 5-дзённага тыдня, а факультатыўныя заняткі могуць праводзіцца ў суботу.
КОЛЬКІ УРОКАЎ У НЯДЗЕЛ БУДЗЕ Ў ПРОФІЛЬНЫХ КЛАСАХ У НАСТУПНЫМ ВУЧЭБНЫМ ГОДЗЕ?
Матэматыка - 6 урокаў (на базавым - 4 урокі)
Фізіка, хімія, біялогія - 4 урокі (на базавым - 2 урокі)
Замежная мова - 5 урокаў (на базавай - 3 урокі)
Беларуская, руская мова - 3 урокі (на базавым узроўні - 1 урок)
Геаграфія - 3 урокі (на базавым - 2 урокі)
БУДЗЬ У КУРСЕ!
Профільнае навучанне магчыма ў групе мінімум з 5 чалавек (у сельскай мясцовасці - 3 чалавекі). Пры ўмове, што школа мае такія магчымасці.
ВАЖНА!
Падаваць дакументы ў 10-я профільныя класы сярэдніх школ можна з 15 чэрвеня да 28 жніўня.